සකුරා සුවඳ 9 (වෙලාවට වැඩ කිරීම)

"කාලය රන් හා සමානය" යන කියමන අප කොතෙකුත් අසා  ඇත්තෙමු. අතීතයේදී කාලය රන් වලට සමාන වුවත් මට හිතෙන හැටියට වර්තමානයේ කාලය කාලයට මිස වෙන කිසිවකට සමාන කළ නොහැක. නමුත්  කාලයට  නිසි වටිනාකමක් දෙන ලාංකිකයෙකු සොයා ගැනීම උගහටය. වෙලාවට වැඩ කිරීම ජපන් ජාතිකයන්ගේ සිරිත බව ජපානය ලෝක සිතියමේ කොතනක පිහිටනවාදැයි නොදන්නා කාලයේ සිට දැන සිටි ජපන් ජාතිකයන් සහ තවත් බොහෝ ජාතීන් තුල ඇති අප බොහෝ දෙනෙකු තුල නැති හොද සිරිතකි.

මා මෙතෙක් ජපානය තුලදී සහභාගී වු සියළුම වැඩ සටහන් හරියටම නිවරදි තත්පරයටම ආරම්භ වු බව  පැවසීම අතිශෝක්තියක් නොවේ. ඒ වැඩසටහන් අතරට, වයස මාස අටක නවයක සිට අවුරුදු හය දක්වා වූ පරාසයක සිටි කුඩා දරුවන්ගේ ක්‍රීඩා උත්සවයක්, Pre School Graduation ceremony, පළමු වසරට සිසුන් ඇතුළත් කරගැනීමේ උත්සවයක්, ප්‍රාථමික් පාසැල් ක්‍රීඩා උත්සවයක් සහ International conference වැනි අවස්ථාද ඇතුලත්ය.ලංකාවේ මගේ විශ්ව විද්‍යාලයේ නම් නියමිත වෙලාවට ආරම්භ වී නියමිත වේලාවට අවසන් වන එකම උත්සවය උපාධි ප්‍රධානෝත්සවය පමණි. නමුත් එයටද ප්‍රමාද වී පැමිණ ශාලාවට ඇතුළු වීමට අවසර ඉල්ලා වැළපෙන සිසුන්ද නැතුවා නොවේ. තත්වය එසේ වුවත් වෙලාවට වැඩ කරන උපකුලපතිවරයෙකු ටික කාලයකට ඉහතදී අපට සිටි බවද කිව යුතුමය. වෙලාවට වැඩ කිරීමේ පුරුද්ද බහුතරයක් දෙනා තුල නැතිවිට ඒ අතර සිටින වෙලාවට වැඩ කරන පුද්ගලයා බොහෝවිට අපහසුවට පත්වීම ලංකාවේදී මා අත්දැක ඇති සත්‍යකි.

හොද සැලැස්මක් සහ කැපවීමක් ඇත්නම් ඕනෑම වැඩක් වෙලාවට ආරම්භ කරන්නට නොහැකියාවක් අපටද නැත. අප තවමත් විවාහ උත්සව ආදියේදී නැකතට චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර ඉටු කරන්නේ එහෙයිනි. ජපානය තුලදී සහභාගී වු සියළුම වැඩ සටහන් නියමිත වේලාවට පටන් ගැනීම ගැන මට කිසිවිටක පුදුමයක් ඇති නොවුයේ එහෙයිනි. නමුත් ආරාධනා පත්‍රයේ සදහන් වෙලාවට මේ උත්සහ නිම කරන්නට හැකිවීම පුදුම සහගතය. කුඩා දරුවන් සහභාගි කරවන ක්‍රීඩා උත්සව වැනි අවස්ථා වල කාලය කළමණාකරණයට ඔවුන් දක්වන සැලකිල්ල සිතාගැනීමටත් අපහසුය. නමුත් කණගාටුවට කරුණ ජපානය තුලදී ශ්‍රී ලාංකිකයන් මෙතෙක් සංවිධානය කල කිසිදු උත්සවයක් වෙලාවට පටන් නොගැනීමය.

ජපානය තුලදී වෙලාවට වැඩ කිරීම අත්‍යවශය කරුණක් වන අතර ඒ නිසාම ජපානයේදී තත්පරයකට පවා ඉහල වටිනාකමක් ඇත.. වෙලාවට වැඩ නොකිරීමෙන් ඇති වන පාඩු බොහොමය. අප මෙහි පැමිණි මුල් කාලයේ දිනක් මගේ සැමියා පුතා රැගෙන ඒම සදහා  දිවා සුරකුම් මධ්‍යාස්ථානයට ගොස් ඇත්තේ නියමිත වේලාවට විනාඩි තුනකට පසුය. ඒ වෙනුවෙන් ඔහුට යෙන් හාරසීයක මුදලක් ගෙවන්නට සිදු වුණි. "ආ....විනාඩි තුනනෙ...ඒක හන්දා සල්ලි එපා" කියා මුදල් නොගෙන සිටීමේ පුරුද්දක් නැත. නීතිය නීතියමය. අපේ ආපන ශාලාව විවෘතව තබන්නේ උදේ 10.30 සිට සවස 2.00 වන තෙක්ය. ඇතැම් කාලවල මෙය 11.00 සිට 1.30 ලෙස වෙනස් වේ. හරියටම දෙකට ආපනශාලාවේ කෑම ලබාගන්නා කොටස වසන නිසා  කෙතරම් බඩගින්නක් තිබුනද එහි ළඟා වූයේ 2.01 ට නම් කෑම ලබාගන්නට වන්නේ නැත.

ජපානයේ දුම්රියක් ප්‍රමාද වන්නේ ඉතාම කලාතුරකිනි. ඉන් කිසිදාක දුම්රිය ප්‍රමාද නොවන බවක් අදහස් වන්නේ නැත. එවන් අවස්ථාද අප අත්දැක ඇත්තෙමු. ඒ අනතුරක් වැනි අනපේක්ෂිත සිදුවීම නිසාය. දුම්රිය වැඩ කරන්නේ විදුලි බලයෙනි. ඇතැම් අවස්ථා වල ඒවායේ ඇතිවන දෝෂ නිසාත්, අනතුරු නිසාත් මෙසේ දුම්රිය ප්‍රමාද වන අතර දුම්රිය මාර්ග විශාල ගනනක් ඇති නිසා එක් දුම්රියක ප්‍රමාදයක් එතරම් ලොකු බලපෑමක් කරන්නේ නැත. නමුත් ඒ ප්‍රදේශයේ ඇත්තේ එක් දුම්රිය මාර්ගයක් පමණක් වුවහොත් විශාල අපහසුතාවයකට ලක්වීමට සිදු වේ. මෙසේ දුම්රිය ප්‍රමාද වන විට ඒ ගැන එවෙලෙහි ධාවනයේ යෙදෙන දුම් රිය වල ඇති Train Channel හි දර්ශණය වන නිසා මඟීන්ට කල්තබා විකල්ප සොයාගැනීමේ අවස්ථාවද ඇත.

ජපනුන් බොහෝවිට සියදිවි හානිකර ගැනීමේ පහසුම සහ ලාභාදායීම ක්‍රමය ලෙස තෝරාගන්නේ දුම්රියට පැනීම බව අසන්නට ලැබේ.. සෑම තත්පරයකම දුම්රිය විශාල ගනනක් ධාවනයේ යෙදීමත්, දුම්රිය නැවතුමක් ආසන්නෙයේදී වුවත් සැලකිය යුතු වේගයකින් ධාවනය වීමත් නිසා මෙය සිය දිවි නසා ගැනීමට පහසුවක් ලෙස ඔවුන් සලකනවා විය හැක. මීට ප්‍රතිකර්මයක් ලෙස දුම්රිය වේදීකා වල දුම්රිය නැවැත් වූ පසු ස්වයංක්‍රීයව ඇරෙන දොරවල් සවි කිරීමක් ආරම්භ කර තිබුනද එය තවමත් සියළු ස්ථාන ආවරණය කර නැත.

දුම්රිය වේදීකාවේ ඇති ආරක්ෂිත දොරවල් මෙහි බලාගත හැක

ආරක්ෂිත දොරටුවක් නැති වේදිකාවක්

සෑම බස් නැවතුමකම කාලසටහනක් ඇත. නියමිත වේලාවට බසයක් නොපැමිණෙන අවස්ථා දුර්ලභය . බසයේ දොර වැසීම හරියට තත්පරයටම සිදු  වේ. හති දමමින් දුව  එනු දැක දැකත් දොර වැසීම සහ වැසුන දොර යලි නොඇරීම නිසා ඊළඟ බසය එනතුර විනාඩි දහය පහොලවක් සිටගෙන සිටින්නට සිදු වු අවස්ථා වල,  මූණ සෝදනවා දුටු විට ඇද පැළැදගෙන එනතුරුම බස් නවත්වාගෙන සිටින අපේ රියදුරු මහතුන්ගේ සේවය කෙතරම් අගේදැයි සිතුන අවස්ථාද නැතුවා නොවේ. කිසියම් නැවතුමක නගින්නට හෝ බහින්නට මඟීන් නොසිටියද නියමිත වෙලාව එනතුරු අදාල නැවතුමේ  බසය නතර කර තිබීමද  සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන්නකි.

රටක් ලෙස ජපානයත් ජාතියක් ලෙස ජපන් ජාතිකයනුත් හැම අතින්ම දියුණුය. ඒ දියුණුව පිටුපස ඇති එක් වැදගත්ම රහසක් ලෙස මා දකින්නේ ඔවුන් තුල ඇති මේ වෙලාවට වැඩ කිරීමේ පුරුද්දය. මා පෙර සටහනක සදහන් කළ අයුරුම, තරාතිරමේ භේදයක් නොමැතිව සියළු දෙනාම පාහේ යැපෙන්නේ පොදු ප්‍රවාහන සේවා මතය. ඒව වෙලාවට ධාවනය නොවුනහොත් ඒ විශ්වසය රදා පවතින්නේ නැති නිසා දුම්රිය සහ බස් රථ වෙලාවට ධාවනය වීම අනිවාර්‍ය අංගයකි.


මේ වෙලාවට වැඩ කිරීමට අයත් වන්නේ විනාඩි තත්පර වලට පමණක් නොවේ. දිනයන්ද ඊට ඇතුළත්ය. "අහවල් දවසේ අහවල් වෙලාවට ඔබට මෙය ලැබෙනු ඇත" කියා සදහන් වන සියල්ලම ඒ කියන දවසටම ලැබේ. මා දැන් නැවතී සිටින්නේ තෝක්යෝ ආශ්‍රිත විශ්ව විද්‍යාල හා වෙනත් පර්යේෂණායතන වල ඉගෙන ගන්නා දෙස් විදෙස් සිසුන් සදහා පමණක් ඇති නිවාස සංකීර්ණයකය. එයට අයදුම්පත් භාරදීමට නියමිත දවසක් තිබූ අතර එහි අදාල ප්‍රතිඵලය අපට දැනුම් දෙන දිනයක්ද සදහන් විය. එහි සදහන්ව තිබූ දිනයේ උදේ නවය වනවිට මට අදාල ඊමේල ලැබුණි. ඒ එක් උදාහරණයක් පමණි.

වෙලාවට වැඩ කිරීම මෙන්ම පවතින නීති රීති වෙනස් කිරීමට උත්සහ නොකිරීම සහ අනෙකෙකුගේ රාජකාරියට අනවශ්‍ය අතපෙවීම් නොකිරීමද මෙහි මා දුටු තවත් විශේෂ ලක්ෂණයකි. Rule is a rule යන්න ඔවුන් නිතරම කියන දෙයකි. පවතින නීති වෙනස් කරන්නට ඔවුන් උත්සහ නොකරයි.

අප සිටින ප්‍රදේශයේ (ඇතැම්විට මෙය මුළු ජපානයටම පොදු වීමටද ඉඩ ඇත ) දිවා සුරකුමකට සිසුන් ඇතුලත්  කරගන්නේ මාසයේ පළමුවනදාය (එදින නිවාඩු දිනයක් නම් ඉන්පසුව එළඹෙන මුල්ම වැඩ කරන දිනයේදීය). මේ සදහා  අයදුම්පත් භාර ගන්නේ සෑම මසකම නවවනදා තෙක්ය. ඉන්පසුව එළඹෙන සතියේ ඒවා සලකා බලා තේරීම ගැන 23 වන දාට දැනුම් දෙන බව අදාල අයදුම්පතේ සදහන් වේ. අයදුම්පතේ සදහන් අයුරින්ම එය ක්‍රියාත්මකද වේ.  ඉන්පසු දෙමව්පියන්ට අදාල දිවා සුරකුමට ගොස් රැගෙන ආ යුත් දෑ ආදිය පිළිබද අවබෝධයක් ලබාගැනීමට පුළුවන. දරුවා දිවා සුරකුමට ඇතුල් කරගන්නේ ඊළඟ මාසයේ පළමු වනදාය. අප මෙහි පැමිණියේ ඔක්තෝබර් මාසයේ තුන්වන දාකය. ඒ වනවිට වයස අවුරුදු හය සම්පූර්ණ වී නොසිටි නිසා අපේ පුතණුවන්ට (ලංකාවේ එක වසර අවසන් වාරයේ සිටියත් ) ජපානයේ පාසලක එක වසරට ඇතුළු වීමට තවත් මාස කිහිපයක් බලා සිටිය යුතු විය. (පාසලට ඇතුල් කරග්න්නේ අප්‍රේල් පළමුවනදාට වයස අවුරුදු හයක් පිරුණු දරුවන්ය ).  ඔක්තෝබර් තුන්වනදා වනවිට ඒ මාසයට දරුවන් ඇතුල් කරගන්නා දවස අවසන්ව තිබූ නිසා අපට ඔහු දිවා සුරකුමකට යවන්නට මාසයක් බලා සිටින්නට සිදුවන නිසා මා ඒ ගැන මගේ මහාචාර්යවරයාට දැනුම් දෙන්නට සිතුවෙමි. මගේ කතාව  සාවධානව අසා සිටි ඔහුගේ පිළිතුර වුයේ "ජපානයේ හැටි එහෙමයි.හැමදේකටම පිළිගත් ක්‍රමයක් තියෙනවා. ඒවා තියෙන්නෙ මිනිස්සුන්ගෙ පහසුවටම. නමුත් ඒවගෙන් ඉදහිට මේ වගේ අපහසුතා ඇති වෙනවා. ඒත් ඒ ගැන කරන්න දෙයක් නෑ.ඔබට මුහුණ දෙන්නට වෙන අපහසුතා ගැන මං කණගාටු වෙනවා" යන්නය.

මොවුන්ගේ මේ වෙනස් නොවන සහ කිසිවෙකු වෙනස් කරන්නට උත්සහ නොකරන නීති රීති නිසා ඇතිවන පහසුව සේම අපහසුතාද බොහෝය.

මා දැන් නැවතී සිටින ස්ථානයේ, මේ සැප්තැම්බර් මාසයෙන් ශිෂ්‍යභාවය අවසන් වන අයට අයට තම තමන්ගේ කාමර භාර දියයුතු දිනය වන්නේ සැප්තැම්බර් 25 දාය. එය සෑම වසරකම එසේය. පහුගිය වසරේ එහි සිටි අපේ ලාංකිකයෙකුගේ උපාධි ප්‍රදානෝත්සවය යෙදී තිබුනේද 25 දාය. ලංකාවට යන ගුවන් යානය පිටත් වන්නේ පස්වරු 1.30 ටය. ඇයට උපාධි ප්‍රදානෝත්සවය අවසන් කර ගුවන් තොටුපොළට යාමට තරම් වෙලාවක් නැත. නමුත් ඒ නීතිවල කිසිදු නම‍යශීලිත්වයක් නැති නිසා ඇයට 25 දා කාමරය භාර දීම අනිවාර්‍ය විය. එනිසා ඇයට එක් දිනක් සදහා නවතින්නට වෙනත් තැනක් සොයාගන්නට සිදුවිය.

පහුගිය වසරේදී අපේ විශ්ව විද්‍යාලයේ අපවිත්‍ර ජලය මුදාහරින ඇළ මාර්ගයට විශ්ව විද්‍යාලයෙන් n-Hexane නම් රසායනිකය එකතු වන බව අදාල බලධාරීන් විසින් දැනුම් දී තිබුණි. අනෙකුත් කැලි කසල සේම රසායනික ද්‍රව්‍යද බැහැර කරන ක්‍රමවත් වැඩ පිළිවෙලක් තිබුනද අපේ විශ්ව විද්‍යාලය වැනි විදෙස් සිසුන් ඉගෙන ගන්නා තැන්වල ඒවායේ ක්‍රියාකාරිත්වය දුර්වල වන අවස්ථා ඇත. ඇතැම් රටවලින් එන සිසුන් පවතින් නීති රීති වලට අනුකූලව ක්‍රියා නොකරන අවස්ථා ඇත. කෙසේ හෝ මේ සිදුවීම වූ පසු සියළු සිසුන් එක් තැනකට කැදවා ඒ පිළිබද දැනුවත් කොට යලිත් එය එසේ සිදුවුවහොත් අපේ විශ්ව විද්‍යාලයට ඒ රසායනිකය භාවිතා කිරීම තහනම් වන බවද දැනුම් දුන්නේය. ඒ පැවසූ පරිද්දෙන්ම ඊට ටික කාලයකට පසුව යලිත් ඒ වරද සිදුව තිබීම නිසා අපට ඒ රසායනිකය භාවිතා කිරීමේ තහනමක් පැනවුනි. එය භාවිතා කළ සියළු දෙනාම ඊට ආදේශක සොයාගත්තා මිස කිසිවෙකු ඒ ගැන උද්ඝෝෂණ පවත්වන්නට සූදානම් වුයේ නැත. වරදක් කලොත් දඬුවම් විදිය යුතුමය. එයට අදාල ආයතනයේ ස්වභාවය, ඉන් කෙරෙන කාර්යභාරය හෝ එහි සිටින මිනිසුන්ගේ තරාතිරම් අදාල නොවේ.

සකුරා සුවඳ 1 (පිවිසුම )
සකුරා සුවඳ 2 (ජපානයේ ආමන්ත්‍රණ )
සකුරා සුවඳ 3 (ජපානයේ ආචාර සමාචාර )
සකුරා සුවඳ 4 (සකුරා මල් පිපීම-i )
සකුරා සුවඳ 5 (සකුරා මල් පිපීම-ii )
සකුරා සුවඳ 6 (සකුරා මල් පිපීම-iii )
සකුරා සුවඳ 7 (පොදු ස්ථානයන් භාවිතය )
සකුරා සුවඳ 8 (වෙනස)